Cũng thấy rằng, hầu hết hệ thống cảnh báo sớm về sự tăng/giảm bất thường cho tất cả các chủng loại hàng hóa xuất khẩu tiềm năng của VN được thiết lập trên website của Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương), hay của Phòng Thương mại và công nghiệp VN (VCCI), hoặc từ thống kê xuất nhập khẩu được cập nhật nửa tháng/lần của Tổng cục Hải quan đều đã được kích hoạt. Tức là các cơ chế thiết lập để kiểm soát được sự bất thường trong hoạt động xuất nhập khẩu của tất cả chủng loại hàng hóa trên lãnh thổ VN đều được cơ quan chức năng xây dựng dựa trên các công cụ kiểm tra, giám sát hết sức chặt chẽ.
Thế nhưng không thể lý giải được vì sao các công cụ giám sát này lại không phát hiện và có giải pháp hữu hiệu trước lượng thép không gỉ và cán nguội xuất khẩu từ VN sang Mỹ tăng đột biến, lần lượt đến 331,9% và 916,4% so với các năm trước đó, mà chỉ có Mỹ nêu đích danh bằng các tỉ lệ hết sức cụ thể.
Theo đó, vào ngày 2/7/2019, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành quyết định sơ bộ trong vụ việc điều tra chống lẫn tránh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đối với tôn mạ và thép cán nguội của Việt Nam sử dụng nguyên liệu thép cán nóng nhập khẩu từ Vùng lãnh thổ Đài Loan, Trung Quốc và Hàn Quốc. Tháng 9, DOC sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về vụ việc thép Việt Nam nghi gian lận vào Hoa Kỳ.
Có thể thấy với quyết định áp thuế mạnh nói trên, chính sách thương mại của Mỹ muốn ngăn chặn tận gốc các hàng hóa gian lận xuất xứ từ nơi đã bị Mỹ "xử" thuế. Trong khi đó, không chỉ có ngành thép mới có nguy cơ bị gian lận xuất xứ. Chỉ cần nhìn 140 vụ kiện phòng vệ thương mại mà hàng hóa xuất khẩu của VN phải đối mặt với kiện tụng từ khắp các nước trong năm 2018 (trong đó Mỹ "sở hữu" 31 vụ), càng thấy nguy cơ từ nhiều ngành hàng khác là không hề nhỏ.
Đối với Việt Nam hai hiệp định thương mại vô cùng quan trọng là EVFTA và CPTPP đều đang dần đi vào quỹ đạo vận hành thì việc đòi hỏi một nguyên tắc xuất xứ hàng hóa hết sức minh bạch, đúng quy chuẩn, "sạch" từ nguồn nguyên liệu gốc để hưởng được mức thuế tốt từ các nước không còn là chuyện của riêng một ngành hay một doanh nghiệp. Đó còn là bộ mặt của quốc gia, của đất nước thật sự hội nhập với thương trường quốc tế.
Nguồn: tổng hợp